Zoals experts wereldwijd verkondigen mogen  we verwachten dat door de klimaatopwarming de hittegolven meer en meer zullen toenemen, ook in ons land,  waar we tot dusver een gematigd klimaat kennen. Evenwel zorgen deze mechanische koelsystemen  nog voor meer energiegebruik en CO2 uitstoot, terwijl we precies op energie en milieu ‘groener’ moeten worden. 

Het constant actief houden van airco en ventilatoren zal nog meer energie verslinden.

Wetenschappers stellen:  Aircotoestellen brengen wel koelte in de gebouwen, maar ze blazen ook warmte naar buiten: de warmte die ze het gebouw onttrekken plus de energie van de elektriciteit waardoor ze worden aangedreven. Bij heel warm weer heb je ongeveer evenveel elektriciteit nodig als de hoeveelheid warmte die je wilt onttrekken. Dan draag je direct bij aan de opwarming van de aarde, waardoor je airco nog harder zal draaien.

Wat is dan het alternatief : In België heb je gewoon geen airco nodig, ook niet in een warme zomer als de laatste jaren. Wat we wel moeten leren, is onze ramen af te schermen voor de zonnewarmte want de directe en indirecte zonnestraling op het glas van onze ramen leidt tot oververhitting.

De koelende werking van een airco berust op twee principes. De lucht wordt door middel van condensatie gekoeld, maar ook ontvochtigd. Vochtige lucht wordt als warm en benauwd ervaren, drogere lucht geeft een frisser gevoel. Als een airco goed is gereinigd en goed staat ingesteld, word je er niet verkouden van. Maar van een niet goed onderhouden en slecht ingestelde airco kun je wel degelijk ziek worden. Volgens onderzoek van overheidsinstanties staat het overgrote deel van klimaatbeheersingsinstallaties in gebouwen niet goed ingesteld.

Bacteriën en schimmels

In een airconditioner wordt warme lucht naar binnen gezogen en over een koude verdamper geleid. De warme lucht condenseert op de verdamper, waarna de gekoelde en ontvochtigde lucht naar buiten wordt geblazen. Filters zorgen ervoor dat pollen en andere verontreinigingen worden tegengehouden. Het filteren van pollen is een verademing voor mensen met hooikoorts. Maar als de filters en de verdamper in de airco niet regelmatig worden onderhouden, krijgen niet alleen pollen maar ook bacteriën en schimmels er vrij spel. 

De luchtkwaliteit vermindert en uiteindelijk kan de airco een ziekmakend systeem worden. Daardoor kunnen mensen last krijgen van verkoudheid, keelpijn, een grieperig gevoel, geïrriteerde luchtwegen en tranende ogen. Mensen met astma kunnen te maken krijgen met verergering van hun klachten.

Wat met de Covid-pandemie? Welke lessen kunnen we hieruit trekken? 

Zodra we met meer dan één persoon in een binnenruimte aanwezig zijn is er absoluut geen garantie dat actieve koeling en mechanische ventilatie volledig veilig zijn tegen verspreiding van virussen. 

Er wordt vooral aangeraden om de binnenruimtes natuurlijk te ventileren via het herhaaldelijk openen van de ramen naast “social distancing” en het dragen van een mondmasker.  Belangrijk is ook dat de koeling best niet lager dan 24 graden ingesteld wordt; speciale aandacht is er voor de filters. Ventilatoren moeten constant draaien  en dit steeds samen met geopende ramen. Wie zorgt in publieke gebouwen voor deze professionele  “aandacht” voor onderhoud van filters en dus over onze gezondheid en veiligheid.

Maar is actief koelen op die wijze dan nog wel aangewezen? 

Te droog, te koud

Behalve achterstallig onderhoud kan ook een verkeerde instelling zorgen voor problemen met de gezondheid. Bij aircosystemen op kantoren kan de luchtvochtigheidsgraad meestal worden geregeld. De ideale luchtvochtigheidsgraad ligt tussen 45 en 60 procent. Is de lucht te droog (ruim onder de 40 procent) dan krijgen mensen last van geïrriteerde slijmvliezen en droge ogen.

Een ander veelvoorkomend probleem is een te koud afgestelde airco. Uit onderzoek blijkt dat de binnentemperatuur maximaal 6 graden lager mag zijn dan de buitentemperatuur. De meeste mensen kunnen een groter temperatuurverschil niet verdragen. Dat komt door de plotselinge overgang van warm naar koud. Wie bij een buitentemperatuur van 30 graden licht bezweet een kantoorgebouw binnenloopt waar de airco op 20 graden staat, kan gemakkelijk verkouden geraken. (Bron: VeRoZo (vakvereniging Rolluiken en zonwering.)

Illustratie

Maar wat met het koel houden van gebouwen? 

ZONWERING WORDT ESSENTIEEL IN HET KOELEN VAN WONINGEN - GEBOUWEN

Buitenzonwering kan 90% van de zonnewarmte tegenhouden. De binnentemperatuur kan hiermee onder 25°C gehouden worden. Zelfs met efficiënte binnenzonwering wordt de binnentemperatuur niet hoger dan 27°C.

Aanwezigheid van buitenzonwering kan hetzelfde koelingseffect als mechanische systemen bereiken , maar dit op een natuurlijke (energie efficiënte)  manier.

Mobiele zonweringen zijn eenvoudig te bedienen: ze verbruiken nauwelijks energie (automatisatie) en zijn volkomen veilig zonder dat ze de gezondheid van de gebruikers in gevaar brengen. Mobiele zonwering gaat ook hand in hand met natuurlijke ventilatie via het openen van de ramen (vooral nachtkoeling) en kan zo de binnentemperatuur aangenaam en gezond  houden waardoor mechanische koeling niet meer nodig is.

Prijsverschil zonwering versus airco

Airco’s en zonweringen bestaan in verschillende prijsniveaus. Zonwering is goedkoper in aankoop en energieverbruik, is groener en gezonder. Door het groot energieverbruik zal airconditioning steeds een duurdere oplossing zijn.

Zonwering is energie- en onderhoudsvriendelijk en gaat langer mee dan airconditioning.