Een “energie neutraal” gebouw of “net zero building” is een gebouw dat op jaarbasis minstens evenveel energie produceert als dat het consumeert. Om dit doel te bereiken doet men beroep op zonnepanelen, zonweringen, betere isolatie, slimme ramen en geothermie. Tegen 2050 zullen 10% van alle gebouwen energie-neutraal moeten zijn. Dit zal meer dan 7 gigaton aan CO2 kunnen vermijden.

Er zijn verschillende manieren om het energieverbruik van woningen en gebouwen te optimaliseren. Denk hierbij aan zonnepanelen, warmtepompen, extra dubbele beglazing, isolatie, efficiënte ramen en zonneweringen. Deze oplossingen zorgen voor een lagere CO2 uitstoot en verlagen de nood aan fossiele brandstoffen. In de praktijk zijn het verbruik van water en afval de eerste zaken die aangepakt worden. Dit gebeurt door het gebruiken van opgevangen regenwater en het composteren van afval. Naast de ecologische voordelen van energie-neutrale woningen zijn er ook financiële voordelen. Zo zijn de energiekosten lager en zijn er vaak ook fiscale voordelen aan verbonden. Gebouwen zijn complexe systemen die heel wat energie vereisen. Denk hierbij aan airco- en verwarmingssystemen, waterverwarming, verlichting, enzovoort. Grote gebouwen doen steeds vaker beroep op computergestuurde gebouwmanagementsystemen die het energieverbruik monitoren, evalueren en ingrijpen wanneer er zich opportuniteiten voordoen. Dit zorgt voor heel wat efficiëntie-winsten en kan de energieconsumptie van gebouwen met 10 tot 20 procent doen dalen. Deze systemen zorgen er onder andere voor dat lichten automatisch uitgaan wanneer er niemand in de buurt is en dat ruimten automatisch verlucht worden om de luchtkwaliteit en temperatuur te optimaliseren.

Het E-peil is een score die aangeeft hoe energiezuinig een gebouw is. Hoe lager het E-peil, hoe energiezuiniger het gebouw is. Het behalen van het E-peil is een van de EPB-eisen (energieprestatieregelgeving) voor een nieuw gebouw of bij een ingrijpende energetische renovatie. Daarbij zijn grote niet-residentiële gebouwen verplicht te voorzien van een Energie label.

Zonwering in EPB-regelgeving is een investering met meerwaarde. Dynamische (beweegbare) zonwering zorgen ervoor dat de felle zonnetoetreding van buitenaf via de ramen wordt tegengehouden, waardoor ze de warmtestralen van de zon met meer dan 90% buitenhouden. Of omgekeerd de warmte in de winter binnen laten.

Van Nearly Zero Energy Buildings naar klimaatneutraliteit. Vanaf heden, moeten alle nieuwe gebouwen bijna-energieneutraal zijn. Tegen 2050 moeten er echter nog een aantal andere uitdagingen aangepakt worden: enerzijds moet de verbetering van de energieprestaties van de gebouwen gekoppeld worden aan een verbetering van hun milieuprestaties en anderzijds moet de bouwsector evolueren om het aantal renovaties en de omvang ervan te vergroten, zoals voorzien in de Europese Green Deal.

BEN-gebouwen verbruiken weinig energie voor verwarming, ventilatie, koeling en warm water. De energie die nog nodig is, wordt uit groene energiebronnen gehaald. De Vlaamse Regering legde vast aan welk E-peil en eisenpakket gebouwen moeten voldoen, om te beantwoorden aan het BEN-niveau. Een BEN-gebouw moet voldoen aan de EPB-eisen die gelden in het jaar van de vergunningsaanvraag of melding en aan een strenger E-peil. Afhankelijk van de bestemming van het gebouw verschilt dat maximaal huidig E-peil: Een BEN-wooneenheid heeft een E-peil lager dan of gelijk aan E30. Een BEN-school of BEN-kantoor heeft een E-peil lager dan of gelijk aan E40. Bij een niet residentieel BEN-gebouw (scholen, kantoren, ziekenhuizen, horeca, ... ) hangt de maximale eis E-peil af van de samenstelling van het gebouw.